[ Pobierz całość w formacie PDF ]
modyfikacji, które wydałyby się jej usprawiedliwione w interesie mieszkańców lub gmin w
sąsiedztwie linii granicznej, i biorąc pod uwagę specjalne okoliczności miejscowe.
Koszta powyższej Komisji poniesione będą po połowie przez Polskę i Czechosłowację.
III
lo Osoby posiadające przed 1 stycznia 1914 r. prawo swojszczyzny (pertinenza,
Heimatsrecht) w dawnym Księstwie Cieszyńskim lub na obszarach Orawy i Spisza, na
których władza zwierzchnia Polski lub Czechosłowacji została uznana, nabędą z samego
prawa odnośne obywatelstwo polskie lub czeskosłowackie. To samo będzie miało miejsce
w stosunku do osób, które chociaż nie posiadają prawa swojszczyzny, zamieszkiwały na
powyższych obszarach, poczynając od daty poprzedzającej 1 stycznia 1908 r.
Osoby, które nabyły prawo swojszczyzny na pawyższych obszarach po 1 stycznia 1914 r.
nabędą albo obywatelstwo polskie, albo czeskosłowackie tylko w razie otrzymania
zezwolenia Polski lub Czechosłowacji; jeżeli prośba o powyższe zezwolenie nie była
zgłoszona lub została odrzucona, osoby te zachowają swoje obywatelstwo austriackie lub
węgierskie.
Toż samo będzie miało miejsce w stosunku do osób, które nie posiadając prawa
swojszczyzny zamieszkiwały na powyższych obszarach po dacie 1 stycznia 1908 r.
2o Osoby w wieku powyżej 18 lat, nabywające z samego prawa, na podstawie art. 1,
obywatelstwo polskie lub czeskosłowackie, zależnie od przypadku, będą miały możność w
przeciągu okresu rocznego, poczynając od dnia dzisiejszego, optować na rzecz
odnaśnego obywatelstwa czeskosłowackiego lub polskiego.
O ile chodzi o osoby, których prawo swojszczyzny na obszarach Cieszyna, Orawy i
Spisza jest późniejsze niż z 1 stycznia 1914 r., lub które nie posiadając prawa
swojszczyzny miały tam swoje zamieszkanie po dacie 1 stycznia 1908 r., nabycie przez
nie obywatelstwa polskiego lub czeskosłowackiego na drodze opcji będzie uzależniane od
zezwolenia Rządu Polskiego lub Czeskosłowackiego. Jeśliby zezwolenie takie było
odmówione, do osób tych stosować się będą postanowienia ustępu 2 paragrafu 1
niniejszego artykułu.
Opcja męża pociąga za sobą opcję żony, a opeja rodziców - dzieci w wieku poniżej lat 18.
Osoby, które skorzystały z powyżej przewidzianega prawa opcji, będą musiały w
przeciągu 12 miesięcy od daty opcji przenieść swoje miejsce zamieszkania do Państwa,
na rzeez którego optowały. Będą one mogły zachować swoje nieruchomości, które
posiadają na obszarze drugiego Państwa, w którym miały swe zamieszkanie poprzednio.
Będą również mogły zabrać ze sobą swoje ruchomości wszelkiego rodzaju. Nie będzie na
nich nałożona z tega tytułu żadna opłata, ani cło wywozowe czy przywozowe.
3o Osoby, które mają prawo swojszczyzny na obszarze przyznanym Polsce lub Państwu
Czeskosłowackiemu na zasadzie niniejszej Decyzji, i które różnią się rasą i językiem od
większości ludności, będą mogły w przeciągu 6 miesięcy poczynając od dnia dzisielszego
optować na rzecz tego z kralów stanowiących część dawnej Monarchii Austro-Węgierskiej
lub sukcesora obszarów tej monarchii, w którym większość ludności składa się z osób
mówiących tym samym językiem i będących tej samej rasy co one. Postanowienia art. II
dotycząee wykonywania prawa opcji będą miały zastosowanie do wykonywania praw
wypływających z niniejszego artykułu.
4o Możność wykonywania prawa opcji przewidzianego niniejszą Decyzją i pozwalającego
zainteresowanym nabywać to obce obywatelstwo, które stałoby dla nich otworem - nie
może napotykać na żadną przeszkodę.
5o Odnośnie wszystkiego, co dotyczy stosowania powyższych postanowień w stosunku
do kobiet zamężnych decydować będzie stan prawny ich mężów, a w stosunku do dzieci
poniżej lat l8 - stan prawny rodziców.
IV
Mieszkańcy dawnego Księstwa Cieszyńskiego lub obszarów Orawy i Spisza nie będą
mogli być niepokojeni lub napastowani czy to na skutek ich postawy politycznej w okresie
od dn. 28 lipca 1914 r. aż do objęcia odnośnych obszarów przez Polskę i przez
Czechosłowaeję, a w szczególności w odniesieniu do czynów mających związek z
uregulowaniem praw suwerenności na tych obszarach, czy to na skutek wypływających z
niniejszej Decyzji postanowień regulujących sprawy ich obywatelstwa.
V
Stosunek proporcjonalny i natura zobowiązań finansowych dawnej Monarchii Austro-
Węgierskiej, i to zależnie od przypadku bądź dawnego Cesarstwa Austriackiego, bądź
dawnego Królestwa Węgier, które Polska i Czechosławacja będą musiały ponieść wobec
objęcia przez nie tych obszarów - będą uregulowane zgodnie z art. 203 Części IX
(Klauzule finansowe) Traktatu Pokoju z Austrią lub z art. 186 Części IX (Klauzule
finansowe) Traktatu Pokoju z Węgrami.
VI
Polska i Czechosłowacja będą musiały uznać prawa i interesy wszelkiego rodzaju, a
mianowicie prawa rzeczowe, koncesje i przywileje, nabyte przez poszczególne jednostki
iub spółki, a w szczególności przez spółki górnieze lub przemysłowe w dawnym Księstwie
Cieszyńskim lub na obszarach Orawy i Spisza. W przeciągu 25 lat żadne postanowienie
prawodawcze w dziedzinie górniczej, przemysłowej lub handlowej, które nie miałoby
równoczesnego zastosowania w całości obszaru Polski względnie Czechosłowacji, nie
będzie zastosowane na tych terytoriach.
VII
W przeciągu najbliższych dwóch miesięcy winna wejść w życie, między Polską a
Czechosławacją, osobna konwencja regulująca, na podstawach następujących, wzajemne
zaopatrzenie obu tych krajów w węgiel i naftę.
Czechosłowacja zobowiąże się do zapewnienia Polsce rocznych dostaw wegla, które czv
to chodzi o jego ilość, czy iakość, nie będą mogły być niższe od tych, jakie zostały
dostarczone na dzisiejsze terytorium polskie w ezasie roku 1913, z obszarów górniczych
dawnego Księstwa Cieszyńskiego, na których władza zwierzchnia Czechosłowacji jest
odtąd na przyszłość uznana. Jednakowoż, jeżeli w którymś roku produkcja tych obszarów
byłaby niższa od produkcji z r. 1913, powyższe dostawy mogłyby wówczas być
[ Pobierz całość w formacie PDF ]