JĂłzef Bohdan DziekoĹski SÄdziwĂłj

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

wej flaszeczki prysn�� jakimS p�ynem na portret Tholdena, a póxniej wzi�wszy za r�k� S�dzi-
woja cofn�� si� z nim w g��b, w róg pracowni. Portret w ciemnoSci zacz�� jaSnie� coraz
�ywiej, jakby dziwne jakie Swiat�o z niego wyp�ywa�o, wnet fale tego b��kitnego, md�ego bla-
sku wype�ni�y ca�y pokój. S�dziwojowi zda�o si�, i� Sciany komnaty rozszerzaj� si�, oddalaj�
coraz dalej, przedmioty bledn�, a on jakby z niezmiernej odleg�oSci tylko przypatrywa� si�
przez lunet� temu, co ma nast�pi�. - Czereda siepaczy dom ca�y przetrz�sn�a i na ko�cu z po-
chodniami wst�pi�a do pracowni; lecz wnet gwar ich ucich�, spogl�dali po sobie, a na ich
twarzach wida� by�o jak�S wewn�trzn� nag�� trwog�. Rmielsi przejrzeli wszystkie k�ty pra-
cowni, kilka razy przeszli obok Kosmopolity i S�dziwoja nie spostrzegaj�c ich; temu ostat-
niemu zdawa�o si�, i� jakaS gazowa zas�ona oddziela go od szukaj�cych. W ko�cu te� wyszli
wszyscy. Najuporczywszym by� Bodenstein.
- To dziwna, niepoj�ta! - rzek� wychodz�c do któregoS z pacho�ków - Od dwóch godzin pil-
nowa�em wejScia tego domu, wiem, i� nigdzie nie wyszed�.
Tu musz� by� jakieS czary. Mnie strach przechodzi!
D�ugo jeszcze dom ca�y przetrz�sano, wreszcie zniecierpliwieni siepacze rozeszli si�. G�osy
ich i brz�ki or�ów ucich�y ju� po oddaleniu si� w odleg�oSci, Kosmopolita puSci� r�k� S�-
dziwoja, zapali� lamp� na stole i wolno wyszed�.
M�odzieniec dotyka� sam siebie, nie dowierza� sobie, czy nie by� pod wp�ywem jakiegoS snu
zwodniczego, który go przeniós� na chwil� do cudownej nadziemskiej krainy, z której tak
niepostrze�enie i nagle na powrót wróci� do pracowni. Lecz chwilowy ten pobyt w krainie
mg�y niezatart� ju� w nim na wieki uczyni� zmian�.
45
IX Zakl�cie
B�dx ty b�ogos�awionym czy przekl�tym duchem;
przynoS ros� nieba czy dym piekie� z sob�;
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Musz� z tob� mówi�!
Hamlet Szekspira
DUSZNE S� TE SM�TARZE LUDZI �yj�cych nazywane miastami. - Wspania�e pa�ace
i rz�dy domów s� tylko szeregiem grobowców. Tu nawet wzrok jest sp�tany, zimne g�azy
spotyka lub zimniejsz� pierS cz�owieka kupcz�cego. Tu mySl jest sp�tana, niebo nawet dym
kominowy ci zas�oni, tu musisz zapomnie�, �eS cz�owiekiem, a �y� jak jedno kó�ko machiny
bezduszne, bez woli, bo gdybyS w�asnym �yciem si� poruszy�, to ca�y rój wyrzuci ci� ze swe-
go mrowiska, jako przest�pc� praw wisz�cych na szyldach ulicznych. �adna pierS czuj�ca nie
odetchnie w mieScie - tam czo�gaj si�, jak robak, w Slady za drugimi, a jeSli chcesz skrzyd�a
rozwin�� lub ul�y� oddechem duszy - uciekaj za miasto!
S�dziwoj mija� ju� bram� Bazylei, czarowny widok okolic roztacza� si� przed jego oczami
i gwa�tem go ci�gn�� do siebie. Zszed� z g�ównej drogi i boczn� Scie�k� uda� si� w dolin�
wiod�c� mi�dzy góry. S�o�ce ca�ym blaskiem wype�nia�o lazurow� przestrze�, jakby z�ote
iskry Swiat�a widocznie kr��y�y w promienistym eterze. Wszystkie Swietne barwy i odg�osy
z gajów i ska�, i strumieni rozkosznie ��czy�y si� w jeden obraz, jeden akord i bieg�y do du-
szy dzwoni�c pieS� chwa�y i pokoju natury. Rród doliny nad strumieniem sta�y rz�dem �adne
chaty wieSniacze, m�odzieniec spostrzeg� je i odwróci� si�, tak �yczy� sam pozosta�. Rrod-
kiem w�wozu sz�a Scie�ka i gubi�a si� w �o�ysku wysch�ego potoku. Wszystko by�o ciche,
spokojne, a on z rozpacz� si� patrza� doko�a, jakby burze z ca�ej ziemi do jego si� piersi teraz
schroni�y. I wSciekle si� rozSmia�, a echo i ten chrapliwy Smiech goryczy oczyszczony
i dxwi�czny odda�o mu na powrót. Podwojonym krokiem post�powa� wy�ej. Wysokie drze-
wa coraz rzadsze, a z rozpadlin ska� zwiesza�y si� kar�owate sk�p� �ywione ziemi�. Jeszcze
wy�ej ju� tylko niskie napotyka� krzaki, g�azy nagimi Swieci�y grzbietami i gdzieniegdzie
mi�dzy k�pami szmaragdowego mchu i siwych porostów rozwija�y si� Swie�e, na równinach
nie znane, kwiaty. I powietrze coraz czystsze, Swie�sze, zach�ca�o go do pi�cia si� wy�ej po
ostrych ska�ach. W dolinie drobne zagrody ludzi i chaty traci�y wszystko, co brudne i niefo-
remne, a z tej wysokoSci uroczych nabiera�y kszta�tów i kolorów. Z wolna mg�a spuszcza�a
si� jak zas�ona przejrzysta i otoczy�a go doko�a. Póxniej chmury zas�oni�y Bazyle� i ca�y wi-
dok daleki. S�dziwoj spocz��, odetchn��, by� sam jeden, doko�a tylko zimne kamienie. Nie-
znacznie wpad� w g��bokie zadumanie. Ca�a jego przesz�oS�, burzliwa w g��bi, a na pozór
spokojna, m�odoS�, wszystkie ��dze, wszystkie ch�ci ta�czy�y doko�a, jakby obr�b czarodziej-
46
skiego kr�gu, a on, sp�tany, nie móg� si� wydoby� na zewn�trz. Wezbrane uczuciami serce,
mySl rozpalona chcia�y si� gwa�tem wydoby� z tego wi�zienia, a doko�a by�o wszystko ju� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum